Trăng xanh huyền hoặc làm cho cảnh trí đêm rừng mơ hồ,
chiêm bao.
Không khí cao nguyên trong vắt, lâng lâng. Thanh
cảm giác nhẹ nhàng
như đang mơ, để mặc hai chân bước
đi cũng như tâm hồn mọc cánh đang
bay giữa trời trăng
sáng. Qua một quãng rừng lấp loáng ánh trăng và
gió lá
thì thầm, chàng đến trước dòng sông trắng bạc. Sự
quạnh
hiu, không một tiếng người khiến trăng sáng ghê
hồn như ngưng đọng
giữa đêm khuya huyền bí. Bỗng trong
lắng chìm của Tạo vật bay lên một
giọng ngân nga, rung
động vùng trăng:
Cả miệng ta trăng là
trăng,
Cả lòng ta vô số gái hồng nhan,
Ta nhả ra đây một nàng,
Cho
mây lặng lờ, cho nước ngất ngây.
Cho vì sao rụng xuống mái rừng say.

Gió thổi rào rào như lá đổ,
Suối gì trong trắng vẫn đồng trinh.
Bóng
ai theo dõi bóng mình,
Bóng nàng yêu tinh...

Thanh bước
hoang mang theo dọc bờ sông, ngâm nga như một
người mất trí. Nhưng
thốt nhiên chàng ngừng bặt, rợn
người lên vì chợt nhận thấy thanh âm
tiếng ngâm thơ
dội tan màn trăng thủy tinh, và bước chân chàng từ đấy
cũng
nhè nhẹ lướt qua trên mặt đất. Đi thất thơ như
lần tìm bến mộng,
chàng để cho hương men thi tứ dâng
lên hồn.
Đang nhiên một giọng
hát bay lên trời xanh; rồi đồng
thanh một điệu huyền hồ, kỳ diệu là
là đuổi theo nhau
trong ánh trăng. Cùng với cảnh vật, tâm hồn Thanh
bị xúc
động không ngờ, và chàng thấy lạnh óc, tinh nhận ngay
rằng
tiếng hát thủy tinh kia hình như không phải của
người.
Điệu hát lạ
lùng trỗi lên giữa dòng sông trong sáng:
một đoàn lõa thể tóc thả
dài theo thân hình lụa bạch,
đang vọc nước giỡn trăng, hát lên những
âm thanh linh
quái, ghê người.
Thanh đứng sững sờ trước cảnh đẹp
dị thường, kỳ ảo.
Chàng không kịp ngạc nhiên nữa và giọng hát lung
linh, cao
vút đẩy đưa hồn chàng chới với giữa không gian;
người
Thanh như lên cao khỏi mặt đất. Thế rồi, tiếng
hát bỗng rung rinh vỡ
tan như pha lê và âm thanh tản mác
như một đàn bồ câu trắng tung bay
giữa trời xanh.
Sau phút mê ly, Thanh hốt hoảng thấy đoàn mỹ nữ biến
chìm
trên mặt sông thủy ngân. Chàng lặng người, ghê
rợn tưởng mình vừa
qua một giấc mợ Nhưng trăng vẫn
sáng vằng vặc, dòng sông vắng trước
mắt và cánh rừng
bên vẫn thì thầm bí mật. Thoạt tiên chàng nghĩ rằng
đó
là một đám thiếu nữ Lào rủ nhau đi tắm đêm
trăng, nhưng ở đây, một
quãng sông sâu thẳm, xa vắng
và quanh vùng dân cư chẳng mấy người?
Thanh rùng mình
nhớ đến tiếng hát quái dị, hình như không phải của
người.
Thanh
ở đồng bằng lên đây được hơn hai ngày. Sau khi
bán được một tác phẩm
văn chương, vừa đủ tiền để
đi chơi hơn một tháng. Chàng từ giã ngay
thành phố tù
hãm, đi Lào, xứ của những nàng phù sảo óng ả, những
rừng
cây đầy nhựa mạnh với hương thơm. Chàng tìm
đến một làng vắng vẻ
trên sông Cửu Long, ở trọ nhà
một người thợ săn bản xứ. Mỗi ngày
chàng đi thất
thơ ở trong khu rừng hiền lành, ngâm thơ và làm thơ, về
nhà
uống rượu rừng với thịt săn, đến nhà sàn các cô
gái da ngà nói
chuyện bâng quơ hay tình tứ, xa hẳn cuộc
đời đầy bụi bặm tầm thường ở
Saigon. Cứ mỗi năm,
đã gần thành một cái lệ, sau những ngày làm việc
rộn
rã để sống, Thanh dành riêng cho con người thơ của mình
một
thời hạn để ra biển hay lên rừng, tự do theo cái
thiên tính man dại
tân kỳ.
Tối hôm qua, người chủ trọ thợ săn bắn được một con
thú
rừng thịt tươi ngọt, Thanh uống rượu quên say. Rồi
chàng ra đi hoang
mang trên bờ sông trăng sáng rạng ngời.
Chàng nhớ lại sự gặp gỡ quái
ảo, nhưng chắc chắn
rằng trong lúc ấy mình vẫn tỉnh - chưa bao giờ
Thanh vì
say rượu mà mê hoặc, lầm lẫn. Song chàng ngờ ngợ khi
nghĩ
đến tiếng hát lạ lùng hình như còn âm hưởng trong
trí nhớ. Chàng đem
tất cả tâm hồn để hồi tưởng lại
những âm thanh văng vẳng mơ hồ: Một
thứ tiếng trong
suốt và rung rinh, sâu sắc và tế nhị, một thứ tiếng
có
thể là nghe ở trong mợ Nhưng bản năng chàng thấu
nhận rằng thứ tiếng
trong mơ còn có thể cắt nghĩa
được, còn gần gũi với lòng người. Cái
giọng hát linh
quái ấy đã thấm dần qua da thịt Thanh, và bây giờ đây
chàng
cũng rợn người lên, vì khoái trá, vì kinh dị - cái
giọng hát hình
như không phải của người đang tung bay trong
hồn. Điệu hát huyền hồ
đã thành ra một ám ảnh. Thanh
băn khoăn, sôi nổi vì tiếng hát đêm qua
cứ rung động
trong não cân, trong những mạch gân căng thẳng, đang âm
thầm
rồi lên cao và, sau cùng, vỡ tan như thủy tinh, -
những mảnh thủy
tinh âm nhạc còn đọng lại để mà nhảy
reo tận đáy hồn. ánh trăng xanh
vằng vặc nhuốm khắp
hồn Thanh trong khi điệu hát trỗi lên. Hình như
giữa
điệu hát và đêm trăng có một liên lạc kỳ bí: mỗi
lần Thanh
nhớ đến tiếng hát hay là tiếng hát tự nhiên
vụt nổi trong hồn thì ánh
trăng xanh huyền hoặc lại
hiện rạ
Thanh ngồi nhập định hàng giờ
như thế rồi vụt dậy
chạy về phía quãng sông có tiếng hát đêm qua. Mặt
nước
sâu thẳm lạnh lùng của ngành sông Cửu Long vẫn im
lặng. Gió chiều ở
rừng bên thổi náo nức lòng người.
Thanh để ý ở chỗ uốn mình ngành
sông có một hốc đá
trắng tinh, cao như vươn lên trời xanh, nhưng
không phải
là một sự lạ dọc theo con sông dài thăm thẳm. Chàng ngờ
vực
rằng có một đám con gái lại dám đến tắm ở làn
nước sâu mát rợn và xa
vắng. Nhưng đêm qua Thanh có mê
lầm đâu, -và chính tận mắt chàng đã
thấy sáu bẩy
thân hình nõn nà, lồ lộ nửa phần trên đang trững
giỡn
với trăng. Chỉ có tiếng hát, tiếng hát dị
thường, chưa bao giờ nghe
thấy ở trần gian làm thắc
mắc lòng chàng.
Thanh bâng khuâng theo
con đường cũ trở về, tự hẹn tối
lại ra đây.
Trăng lên như trái
ngọc giữa trời lưu lỵ Thanh men ra phía
bờ sông từ lúc trăng mọc, yên
lặng đứng tựa cánh
rừng âm thầm. Chàng đợi chờ, trong lúc đêm càng
nhuốm
màu hư ảo của trăng xanh bát ngát mỗi lúc càng sáng lạnh
thêm.
Đến khuya, vẫn không nghe thấy gì lạ, Thanh trở
về ngờ vực băn
khoăn. Đi quá được một góc rừng
cạnh sông, đột nhiên Thanh bỗng nghe
tiếng hát lạ lùng.
Chàng tưởng tiếng hát còn ám ảnh vang dội trong
hồn,
nhưng, trong lặng im kết đọng lại giữa trời khuya, rõ
ràng,
lanh lảnh, tiếng hát lên cao. Thanh quay mình trở lại
phía sông và,
cảnh tượng đêm qua đột ngột hiện ra
trước sự kinh ngạc của chàng.
Thanh nhìn thấy lấp loáng
những suối tóc tuôn chảy trên thân lụa,
những cánh tay
mềm mại cử động, những khuôn mặt phản chiếu ánh
trăng
trông xa như thực như hự Và tiếng hát lên cao như
rót vào hồn Thanh
sững sờ, mê man. Chàng quên hẳn những
sự toan tính ban ngày và đứng
ngây dại trước sự cám
dỗ huyền hoặc của điệu hát thủy tinh. Khung
cảnh đẹp
quá, Thanh để mặc cho hồn say sưa tận hưởng giây phút
khoái
trá đê mê, không còn nghĩ đến gì nữa hết.
Người chàng cũng lửng lơ
theo tiếng hát và mơ hồ như
đang cùng trững giỡn với những thân hình
xinh đẹp ngoài
kiạ
Tiếng hát bỗng ngắt và sóng nước xôn xao ánh
trăng
để lại dấu vết mong manh của một sự tan biến mơ hồ.
Nhưng
mặt sông chưa được bình tĩnh thì những nàng như
đúc bằng ngọc thạch
lại ở dưới nước hiện lên. Và
đồng thanh tiếng hát bay bổng giữa trời
xanh, nhẹ mỏng
như sương khuya huyền ảo trong khi đoàn mỹ nữ cùng
ngẩng
đầu lên nhìn trăng sáng. Rồi thì những cánh tay nõn nà
nắm
lấy nhau tung nước trắng xóa, cả đoàn từ từ bơi
ngược lên dòng sông
phẳng lặng. Tiếng hát xa dần với
những hình ảnh mờ dạng trên mặt nước
sáng như gương.
Thanh muốn chạy theo nhưng mé sông quanh co hiểm
trở. Chàng
ngây dại đứng trông vời, nghe lắng cho đến khi mất
hẳn.
Trở về với mình, Thanh thấy bao nhiêu câu hỏi dồn
dập đến. Chàng vẫn
không hiểu rõ ràng sự vụt hiện
của đoàn gái đẹp ở đâu rạ Và không
một tiếng cười,
không một tiếng nói trong khi trững giỡn, - ngoài ra
tiếng
hát thăng thiên, tấp tới vươn cao lên trăng,
tiếng hát không thể có ở
miệng người, tiếng hát đã
say sưa, cám dỗ, nâng hồn chàng lên rợn cả
chân thân.
Sáng ngày lại, Thanh đem câu chuyện gặp gỡ khác thường
của
mình ra nói với người thợ săn chủ trọ. Hắn nhìn
Thanh ngạc nhiên rồi
lạnh lùng nói:
- Tôi không biết!
Thanh đi quanh vùng gần trọn cả
ngày để hỏi han, từ
những người lớn đến các cô thiếu nữ Lào, và đâu
đâu
chàng cũng chỉ nhận được một câu trả lời như
trên kia là không biết.
Có người nhìn chàng một cách bí
mật rồi chỉ lắc đầu không nói.
Sự
ngờ vực càng làm cho Thanh thêm sôi nổi muốn khám
phá cái không khí
bí mật, kỳ ảo đang bao vây câu chuyện.
Chàng ra quãng sông có tiếng
hát trong hai đêm trăng sáng,
đo chừng sự cách xa, định tối nay sẽ tự
dẫn mình
đến gần đoàn gái đẹp. Thanh vẫn là một tay bơi lội
rất
khá, nhờ những ngày luyện tập ở biển. ý tưởng
đụng chạm với đoàn mỹ
nữ có giọng hát siêu phàm làm
cho Thanh khoái trá và rờn rợn.
Thanh
ra đi lúc bắt đầu trăng lên đã hơi khuya. Chàng
uống luôn ba cốc
rượu mạnh để giữ lấy sự cương
quyết vì thấy lòng mình ngờ ngợ. Trăng
lên giữa trời
thì khuya hẳn vì mùa trăng đã về hạ tuần, Thanh vẫn
không
thấy có gì biến đổi trên mặt sông thủy tinh. Hơi
rượu tan dần với
sương đêm xuống, nhưng chàng vẫn
không nản lòng, cho đến khi vành
trăng hơi khuyết ngã
khuất về phía cánh rừng, Thanh còn ngồi đợi.
Dòng
nước lạnh lùng trôi xuôi giữa cảnh đêm rừng bí mật,
âm thầm.
Đêm
mai lại, Thanh ra bờ sông trước khi trăng lên và
ngồi chờ cho đến
khi nghe tiếng gà rừng gáy ở xa mới
đành lòng về. Luôn mấy đêm như
thế, Thanh cũng không
nghe thấy gì hết. Chàng nghĩ có lẽ trăng bớt
sáng nên
những cô nàng không tắm và hát như trước nữa. Nhưng
tiếng
hát và hình ảnh thuần tuý giữa đêm trăng vẫn ám
ảnh lòng chàng không
thôi. Sự yên tĩnh của linh hồn Thanh
đã bị phá rối bởi những âm điệu
thủy tinh.
Chàng bỏ ra đi về phía thượng Lào và hẹn mùa trăng tới
sẽ
trở lại chốn này.
ở Luang Prabang, một buổi chiều vàng như thời xưa,
Thanh
đi chơi dọc theo bờ sông Nam Khan, bỗng một nhịp cười
lanh
lảnh, nả nớt gọi chàng nhìn xuống bến nước. Một
đoàn con gái với
những thân hình pho tượng óng ánh sắc
trời chiều đang đùa tắm, lẩn
vào những tiếng hát
tình tứ, mơn man - những điệu hát Thanh vẫn
thường nghe
của các ả phù sảo.
Đây chỉ là những cô gái Lào tắm
mát, hát nghêu ngao.
Cảnh tượng linh động nhưng Thanh cảm thấy thật
thà,
khác hẳn với cảnh trí giữa đêm trăng huyền hoặc, lạ
lùng đã
ám ảnh lòng mình. Những cô nàng đang tắm thấy
có người trai lạ đến
bơi ra xa.
Thanh để ý rằng những ả bơi tài giỏi đang tung bắn
nước
vào nhau ở giữa sông và cười lên khanh khách, có
những dáng điệu
khác hẳn với những cô nàng đã gặp
dưới trăng. Những thân hình cũng
nhuốm một màu sắc da
thịt khác với màu sắc mơ ảo của đoàn mỹ nữ hát
lên
những âm thanh kỳ dị. Có phải vì sự nhận xét lầm lạc
của Thanh
hay vì trăng xanh huyền hoặc ? Luôn mấy hôm,
Thanh ra đây, đứng sau
cây ngắm những thân hình đẹp như
tượng của các thiếu nữ Lào đi tắm
mỗi chiều. Chàng
nhớ đến sự gặp gỡ giữa hai đêm trăng sáng, và nhất
là
tiếng hát, tiếng hát chưa bao giờ chàng nghe bay ra ở
những đôi môi
nồng nàn, xinh đẹp của các cô nàng ở
đây. Thanh càng lý luận, để tâm
suy xét đến những âm
thanh kỳ dị thì thấy mình càng lạc lối trong ngờ
vực,
mơ hồ mênh mông như đi giữa mùa trăng bát ngát, và
chàng
càng đi xa càng thấy rợn người lên.
Thanh trở lại chốn cũ đang lúc
mùa trăng còn non. Trong
những ngày bâng khuâng, u hoài điệu hát thủy
tinh, chàng
đã nghĩ đến các phương cách thiết thực để tìm ra
những
cô nàng trững giỡn dưới trăng. Đêm đêm cùng
với trăng lên, chàng ra
bờ sông chờ đợi. Nhưng sự
kiên tâm của Thanh bắt đầu lung lay vì đã
bảy hôm nay và
đêm nay trăng mười bốn rạng ngời, chàng vẫn không nghe
thấy
gì hết, ngoài ra sự bí mật, huyền ảo đến chiếm
lấn mình.
Sáng
ngày hôm sau, trong lúc Thanh đang ngồi bâng khuâng,
người chủ trọ
thợ săn dẫn một người Tây săn bắn
về nhà và nhờ chàng làm thông ngôn
trong một cuộc đi
săn lớn hôm nay. Thanh không từ chối nhưng đưa ra
một
điều kiện là người thợ săn phải nói thật sự bí
mật đã giấu
chàng về những cô nàng tắm, hát đêm
trăng. Thấy hắn vẫn trả lời lắc
đầu, Thanh không chịu
đi nữa, bấy giờ hắn mới ngập ngừng hẹn đến khi
đi
săn về.
Cuộc đi săn thú dữ trong rừng già rất sôi nổi, nguy
hiểm
nhưng mà say sưa. Những cảm giác mãnh liệt kích
thích người Thanh
nhưng trí chàng vẫn nghĩ tới lúc về
sẽ biết được rõ các nguyên nhân
đã ám hoặc tâm hồn
mình. Thỉnh thoảng một vài tiếng súng nổ làm Thanh
choàng
tỉnh. Cuộc săn bắn kéo dài đến chín giờ đêm, lúc
trăng đã
lên cao khỏi rừng. Thanh nóng lòng về ngay để
ra bờ sông vì hôm nay
trăng rằm, trăng xanh huyền hoặc
như mùa trăng trước, và cũng đêm
nay, chàng đã gặp gỡ
những cô nàng.
Ban sáng ra đi theo đường tắt
của rừng, trở về tối
khó khăn, người thợ săn đã dặn bạn chèo thuyền
chờ
sẵn trên bến ở cửa rừng sâu để chở các thú săn
được và người
về. Chiếc thuyền độc mộc đi rất
mau trên dòng Cửu Long Giang, gần một
giờ đã tới ngành
sông thẳng đường về nhà người thợ săn. Nước ở
đây
chảy đều hòa nên con thuyền từ từ đi lặng lẽ.
Trăng sáng lung linh,
mát rợn cả tâm hồn. Thanh nhắc nhở
người thợ săn đến lời hứa hẹn, hắn
trả lời vẫn
nhớ nhưng không thể nói được trong lúc này, hãy đợi
đến
lúc thuyền cặp bến. Sự ngờ vực trong bao lâu của
Thanh càng tăng lên
cực điểm, và dưới trăng xanh, chàng
cảm thấy rờn rợn cả người.
Bỗng
trong im lặng mơ hồ, một thứ tiếng quái ảo vụt
bay lên giữa không
trung, rồi những tiếng khác đuổi
theo, rung rinh, xao động cả trời
đêm. Thanh rung động
toàn thân nhận ra điệu hát thủy tinh đã từng
nghẹ
Người Tây trố mắt nhìn về phía có tiếng hát kỳ dị,
không phải
của người; một câu hỏi hấp tấp không có
trả lời, rồi người Tây đưa
súng lên trong lúc người
thợ săn và người Lào chèo thuyền kêu van hãy
ngừng tay
lại. Thanh ngây người như đã mất hồn theo tiếng hát.
Chiếc
thuyền vẫn lặng lẽ đi, còn cách xa chừng một
trăm rưởi thước cái hốc
đá trắng tinh với những
bóng trắng lấp loáng giữa vùng nước bạc đang
phát ra
những âm thanh ghê người. Mũi súng của người Tây đã
hạ
xuống bỗng đưa lên, và một tiếng nổ kinh động
làm tan vỡ những âm
thanh thủy tinh, cùng một lúc những
hình ảnh vụt biến mất trên mặt
sông đầy trăng. Chiếc
thuyền lại gần hốc đá trắng, mặt nước sâu thẳm
lạnh
lùng, bí mật phản chiếu trăng xanh huyền ảo. Thanh
vụt đoán hiểu tất
cả và thấy lạnh tận đáy hồn. Hai
người Lào mặt nhợt nhạt, giữ một im
lặng hãi hùng và
người Tây tự nhiên cũng im bặt.
Sáng ngày lại,
Thanh đang ngủ say vì thức rất khuya đêm
qua, bỗng choàng dậy vì
những tiếng ồn ào dưới nhà
sàn người thợ săn.
- Nữ thủy thần của
chúng ta đã bị giết! Nữ thủy thần
của chúng ta đã bị giết!
Người
Tây săn nằm đối diện với Thanh đang ngáy mê man
cũng chồm dậy, rồi cả
hai ló đầu ra nhìn xuống. Đám
thổ dân quanh vùng đang tụ họp lại vừa
hỏi han vừa kể
lể bằng một giọng oán trách, buồn rầu. Thì ra những
nàng
lụa bạch đã hát trên sông là những nữ thủy thần
hiền lành, xinh đẹp
thường hiện lên trong những đêm
trăng sáng. Và một nữ thủy thần bị
bắn chết sẽ gieo
tai họa khốn khổ vô cùng cho dân cư ở quanh vùng.
Thanh
nói qua cho người Tây hiểu rồi hấp tấp xuống sàn
chạy băng qua rừng
ra phía sông. Chàng đến rẽ mấy
người Lào đang xúm quanh khoảng cát
trắng, ở trên một
xác chết đang nằm sóng soài. Thanh quỳ gối xuống
nhìn
tận mặt nữ thủy thần, và kinh ngạc thấy gần như một
nàng
tuyệt đẹp trước mình. Đôi mắt xanh biếc với làn
mi dài uốn cong nhìn
lờ đờ - khuôn mặt rất người,
đẹp một cách huyền hoặc - suối tóc xanh
mướt tuôn
chảy trên nửa thân hình lồ lộ - da thịt xanh mầu ngọc
thạch
để nổi những làn gân nhạt, và hai vú tròn trĩnh,
trinh bạch, ngon
lành như trái cây tươi. Nửa thân người
nàng đẹp như pho tượng bán
thân bằng cẩm thạch.
Và nàng chỉ khác người gái đẹp ở phần dưới, là
một
nửa thân cá giải lớn, óng ánh những vẩy trắng bạc.
Thanh đỡ
nàng lên và cảm giác đang nâng một con người
lụa bạch có tiếng hát
thuần túy, khêu gợi như trăng
thanh. Người Tây săn cũng vừa đi đến,
sửng sốt đứng
nhìn cảnh tượng dị thường rồi nói nghẹn ngào, đầy ân
hận:
-
Tôi đã gần như giết một người... một người đàn
bà đẹp.
Thế rồi
trong lúc dân bản xứ làm lễ tống táng nữ
thủy thần, người Tây săn rời
bỏ chốn này như một
người đi trốn. Còn Thanh, chàng ngây dại như
người mất
hồn.
Đêm hôm ấy, trong khung cảnh bí mật, lạnh lùng trên
bờ
sông, dưới trăng xanh huyền hoặc, chàng uống rượu say,
đi thất
thơ ngân nga rung động cả vùng.
Bóng ai theo dõi bóng mình,
Bóng
nàng yêu tinh.
Dịp cười như tiếng vỡ pha lệ..
Thưa, tôi không
dám si mê
Một mai tôi chết bên khe Ngọc tuyền.
Bây giờ tôi dại,
tôi điên,
Chấp tay tôi lạy cả miền không gian.
Hẹn tôi tảng sáng
đi tìm mộng,
Mộng còn lởn vởn bến xa mợ
Tiếng gà gáy rụng trăng
đầu hạ,
Tôi hoảng hồn lên giận sững sờ.(1)
Và khi trăng lặn,
cũng vừa trời rạng đông, Thanh trở
về nhà sàn sách va li ra đi, sững
sờ như điên.
Rút từ tập truyện ngắn Trăng xanh huyền hoặc,