Cái mặt nạ
của Thần Rhê

Tác giả: Tam Tang





Note:
Chuyện này được viết theo lời
kể của một người quen ở Massachusetts
(trước kia sống tại Ban Mê
Thuột, VN.) Và cũng được gợi hứng từ phim
"MASK" của Mỹ !

Tôi
xin mạn phép ghi chú mấy từ địa phương mà có lẽ các bạn sống ở thành thị
hay vùng đồng bằng ít quen thuộc!

_Bao
cát: Bao dùng để đựng cát. Dùng để đắp bờ
chống lụt ở Mỹ! Các người
lính cũng dùng các bao này để làm các công sự
phòng thủ (bunkers)

_Lán:
Căn nhà rất dài lợp tranh, dùng làm chổ ở tập thể cho các công nhân hay
thanh niên đi công trường (Mỹ gọi là barrack.)

_Nhà Giàng: Nhà
sàn dài trong buôn Thượng được dành để các dụng cụ và
đồ trang sức và
vật thờ cúng. Người Thượng hàng năm tổ chức các cuộc
nhảy múa cúng
Giàng (Trời, Thần) trong căn nhà này !

_Cúng Giàng: Cúng Trời và
các Vị Thần Thánh của buôn . Trong các cuộc
cúng Giàng, các thanh
niên thiếu nữ vẽ mặt mày, hay đeo các mặt nạ để
nhảy múa để triệu hồn
các vị Thần về chứng giám buổi lễ !

_Chúa làng: Trưởng làng,
thường là cha truyền con nối và có uy quyền nhất trong Buôn (như Tù
Trưởng của các bộ lạc Da Đỏ bên Mỹ)

_Rượu cần : Rượu được làm
bằng cách lấy một loại lá cỏ cho vào hủ đất
(khá to và cao) rồi cho
một vài chất mà người Thượng dùng để lên men
rượu! Rượu này chua chua
chứ không giống như rượu đế của người Kinh ta!
Khi uống rượu này,
người dân tộc dùng các ống dài (long straws) bỏ vào
hủ để hút uống vì
thế được gọi là rượu cần !


Vào mùa hè năm 78, anh
tôi cũng như các thanh niên cùng lứa tuổi phải
đi "Thanh Niên Xung
Phong" cho nhà nước 3 năm. Chổ anh tôi làm công
trình thủy lợi gần
một Buôn Thượng. Buôn này thuộc huyện Lạc Thiện,
huyện này cách
TP/BMT khoảng gần 50 cây số về hướng Tây Nam. Thỉnh
thoảng anh về
thăm nhà vài bữa rồi lại đi . Một lần kia, anh tôi mang
về khoe mọi
người trong gia đình một cái mặt nạ bằng gỗ đen sì sì,
trông rất gớm
ghiếc và dữ tợn! Trong nhà chẳng có ai tỏ ra thích nó cả,
chỉ riêng
anh ấy là có vẻ hảnh diện vì nó lắm! Anh tôi để nó trong ngăn
kính
của tủ buffet như để khoe với các khách lạ đến nhà chơi về cái mặt
nạ
kỳ bí của mình! Chúng tôi thấy nó quá xấu xí nên không ai muốn rờ mó
gì
đến nó hết! Còn anh tôi thì một năm chỉ về nhà chơi vài lần ! Cái
mặt
nạ nằm chình ình trong đó không ai màng chú ý đến!


Chừng
gần một năm sau đó, một người bà con xa ở quê lên phố ghé nhà tôi
chơi,
thấy cái mặt nạ trong tủ bèn tới lấy ra ngắm nghía và hỏi mẹ tôi
về
nó . Mẹ tôi nói là do anh tôi lấy ở một Buôn Thượng về! Ông ta ở
chơi
đến chiều rồi ra chợ đón xe về! Hôm sau có người ra báo cho gia
đình
tôi là ông ấy bị lật xe chết chiều hôm qua ! Gia đình tôi xuống
chia
buồn và dự lễ an táng! Ai cũng nghĩ đó là tai nạn xui xẻo thôi!
Chừng
hai tuần sau đó, một anh công an khu vực ghé vào nhà tôi chơi !
Anh
ta nói là sắp về thăm quê ngoài Bắc, và nói manh mánh để xin ít
tiền
làm lộ phí! (Chả là mẹ tôi buôn bán ngoài chợ nên có đồng ra đồng
vào
nên công an khu vực thường tới xin xỏ, và vì muốn yên thân mẹ tôi
cũng
như các người buôn bán khác thường phải biếu xén cho khỏi bị phiền
hà!)
Khi sắp ra về, anh ta thấy cái mặt nạ trong tủ bèn cầm xem và xin
nó
mang về Bắc làm kỷ niệm ! Mẹ tôi từ chối và nói đó là của anh tôi,
mẹ
tôi không có quyền lấy cho ai cả ! Anh ta kiếu từ ra về ! Hôm sau,
mọi
người trong phường nghe tin anh ta bị đạn nổ chết trong lúc lau
súng
ở trong phòng anh ta ! Trong nhà tôi cũng chẳng ai để ý đến sự
trùng
hợp đó cả _ Hai người đến chơi nhà tôi khi về thì bị chết _ Mọi
người
đều cho đó là tai nạn rủi ro !



Nhưng trong tháng đó, tự
dưng tiền điện nhà tôi lên đến gần cả 400
đồng! Lúc đó điện nước đều
bị hạn chế, xài nhiều là bị phạt, và còn có
thể bị cúp nữa ! Gia đình
tôi chỉ giám xài theo mức hạn chế của nhà
nước mà thôi, thế sao tiền
điện lại cao như vậy kìa! Không ai biết cả !
Trong nhà có một bàn ủi
điện, một cái bếp điện hai lò tư trước 75 còn
lại, nhưng bố mẹ tôi
đâu cho ai dùng các thứ xa xỉ này! Tôi lấy làm
thắc mắc về việc này
lắm ! Một đêm kia, khi tôi xuống bếp để lấy ly
uống nước. Tôi xanh
mặt vì thấy hai cái lò trên cái bếp điện cháy đỏ
rực! Tôi chạy lại
định vặn công tắc để tắt nó đi! Nhưng cái nắm vặn vẫn
ở vị thế OFF!
Tôi không biết làm sao kỳ lạ vậy nữa! Tôi bèn cúi xuống
gầm bếp nắm
sợi giây điện kéo cái phích ra khỏi ổ cắm, rồi chạy lên nói
với bố
tôi về việc này, và đoán chắc tiền điện lên là do cái bếp điện
mà ra!
Bố tôi đoán là cái bếp điện bị chạm hay hư nên có tắt mà vẫn bị
chạm
hồng lên ! Mẹ tôi lên tiếng! Nếu nó chạm thì cũng chỉ mới hôm nay
thôi
chứ lâu thì mẹ tôi đã thấy khi nấu nướng rồi ! Cái bếp đó chỉ để
làm
kiểng chứ có ai dám nấu nướng bằng nó đâu! Tiền điện quá cao giống
như
ngày nào cũng nấu bằng bếp điện vậy ! Bố tôi liền xuống bưng cái
bếp
điện đem cất vào nhà kho !


Hôm sau, bố tôi dẫn cái xe Honda
ra để đi xuống rẫy, ông đạp hoài mà
chẳng làm sao cho nó nổ máy được !
Bố tôi xem lại xăng nhớt, mọi thứ
đều còn đầy ! Ông tháo lau bugi,
đạp thử để xem lửa! Lửa bắn rất mạnh!
Nhưng khi ráp bugi vào rồi đạp
cũng chẳng làm nổ nổi cái xe! Bố tôi dắt
xe ra tiệm đầu phố để nhờ
anh thợ sửa xe xem hộ ! Anh thợ máy xem xét
mọi thứ và nói là không
có gì hư cả ! Lạ là ngay cả anh ta cũng chẳng
làm sao đạp nổ máy được
! Bố tôi đành chịu thua, dẫn xe về và phải ở
nhà hôm đó ! Đến tối bố
tôi bổng bị sốt nặng! Mẹ tôi đi mua thuốc cảm
sốt của mấy bà bán chợ
đen về cho bố tôi uống, nhưng bệnh mỗi ngày một
nặng thêm! Mấy hôm
trước bố tôi vẫn còn khoẻ như voi mà bây giờ ông nằm
liệt giường như
là người ốm nặng cả năm rồi! Mẹ con tôi lo lắng lắm, cứ
sợ bố tôi
chết thì không biết xoay sở ra sao trong cái thời buổi khó
khăn này
!!


Cả nhà đang lo lắng thì anh tôi lại về, vẻ lo lắng hiện
trên nét mặt!
Mới vào đến nhà, anh tôi hỏi mọi người trong nhà đều
bình yên cả chứ!
Và khi nghe mẹ nói bố tôi bị đau nặng đột ngột mấy
hôm nay, anh ấy nhào
ngay về phía tủ trà buffet, mở lấy cái mặt nạ bỏ
vào cái ba lô anh đang
xách trên tay! Xin mẹ 200 đồng (lúc này 200
đồng rất lớn) nói là có
việc khẩn cấp phải dùng nó, xong anh ấy phóng
ra cửa đi một mạch chẳng
ai kịp hỏi lấy thêm một lời nào cả ! Sáng
hôm sau bố tôi ngồi dậy, tỉnh
táo như chẳng có một tí gì là bệnh hoạn
hết ! Cả nhà đều ngạc nhiên !
Mẹ tôi hỏi bố cảm thấy trong người thế
nào! Ông nói là rất khoẻ khoắn
chẳng cảm thấy mệt mỏi hay bệnh hoạn
gì cả !




Chiều hôm đó anh tôi lại trở về nhà , mặt lộ
vẻ hân hoan vui vẻ chứ
không hốt hoảng như hôm qua! Tối đó sau khi
tắm rửa, ăn uống xong, cả
nhà tôi quây quần trong phòng khách và anh
tôi bắt đầu kể chuyện:


"Vào một ngày Chủ Nhật khoảng 10 tháng
trước đây, tụi con được nghỉ nên
rủ nhau vào Buôn Thượng chơi . Uống
rượu cần và hút thuốc vấn với mấy
người dân tộc ở trong buôn! Tối
về, một thằng bạn con móc ra từ bao cát
một cái mặt nạ bằng gỗ khoe
với mọi người trong lán. Tụi con hỏi nó lấy
được ở đâu. Nó nói là nó
đã lẻn vào "Nhà Giàng" của Buôn, và chôm cái
mặt nạ này! Nó khoe là
có rất nhiều mặt nạ khác nhau ở đó, nhưng thấy
cái này có vẻ kỳ lạ
nên lấy về chơi! Nó để cái mặt nạ này ở đầu giường
của nó ! Bẳng đi
cả tháng chẳng còn ai để ý đến cái mặt nạ đen thui đó
nữa! Hôm con về
phép nó nhờ con tới nhà nó để xin mẹ nó ít đồ tiếp tế,
và để trả
công trước, nó cho con cái mặt nạ đó, và lần đó con mang về
để chưng
trong tủ buffet!




Đầu tháng rồi, thằng bạn cho con cái
mặt nạ đang đứng trên bờ mương
thủy lợi thì bị trượt chân té đập đầu
vào cục đá to ở đáy mương chết
liền tại chổ . Mấy thằng thanh niên
Thượng trong toán con nói là nó bị
Thần Rhê vật chết ! Bọn con không
tin, nhưng bọn dân tộc này nói với
giọng rất là nghiêm trọng lắm làm
tụi con cũng không dám giỡn thêm! Tối
đó về tới lán, tụi con hỏi ai
là Thần Rhê vậy, tụi nó mới kể lại là
tuần trước đây trong Buôn có
cúng Giàng và họ khám phá ra là bị mất cái
mặt nạ của Thần Rhê (Đó là
tên của Thần Núi Lửa.) Trong buổi cúng đó,
họ cầu thần hãy giết bọn
trộm vật đại diện cho Thần! Và người đầu tiên
bị Thần giết là thằng
đã lẻn vào ăn cắp cái mặt nạ trong Nhà Giàng! Tụi
con hỏi thế thì có
thể làm gì để Thần tha cho không, bọn nó nói phải
mang cái mặt nạ về
giao trả cho Chúa Làng và xin dân làng làm lễ cầu
Thần tha tội thì
mới xong! Con lo lắm vì cái mặt nạ nằm trong nhà mình!
Con muốn về để
mang nó trả lại cho Buôn, nhưng bố mẹ biết đó đâu phải
con muốn về
lúc nào là về được đâu! Con đành phải đợi cơ hội mới xin
phép về
được! Hôm qua con về đến và biết bố bị bệnh nặng đột ngột là
con biết
không xong rồi! Con mang cái mặt nạ vào Buôn đưa cho Chúa Làng
và
nhờ thằng bạn người Thượng giải thích cho ông ta biết là do đâu con
có
được nó, rồi đưa cho ông ấy 200 đồng xin ông và dân làng làm lễ cúng
Thần
cho con! Ngay chiều tối ấy họ làm lễ cúng có con ngồi xem tận mắt
!
Trông họ la múa, trống chiêng con cũng thấy rợn người! Đến khi tan
buổi
lễ con mới về sau khi đã được Chúa Làng trấn an là mọi chuyện sẽ
êm
xuôi, đừng sợ gì nữa cả vì Thần đã hứa tha rồi! Hôm nay về nhà thấy
bố
tự nhiên hết bệnh, có lẽ ông Chúa Làng nói đúng! Và nhất là sau khi
biết
các việc xảy ra trong vòng một tháng nay, cái chết của thằng bạn,
của
bác Bảy, của anh công an khu vực, và các sự lạ xảy ra trong nhà
mình,
con nghĩ rằng đúng là cái mặt nạ đó đã mang lại các điều xui xẻo
cho
người nào cầm nó ! Con và bố may mắm là chưa bị Thần Rhê làm chết
!!
Từ giờ trở đi con tởn tới già không giám nhặt ba cái vật kỳ quái hay
dị
hợm về nhà nữa đâu ! "


Nói là làm, anh tôi chẳng bao giờ mò
vào các Buôn Thượng nữa! Sau này
khi đã sang Mỹ rồi mà trong những kỳ
đi chơi ở các thác hay vùng núi,
mọi người đua nhau nhặt các viên đá
đẹp, các hòn có hình dáng kỳ lạ
giống mặt người về làm kỷ niệm thì
anh tôi dửng dưng như không! Ai hỏi
tại sao, anh ấy chỉ trả lời là
không thích chơi nghịch các hòn đá thôi
! Nhưng tôi biết ngay rằng
anh ấy vẫn bị ám ảnh bởi cái mặt nạ ghê gớm
ngày xưa đó !!

bài viết sai box, thân